ΠΟΥΡΙΜ : פורים Στοχαζόμενοι την Μεγγιλάτ Εστέρ

Ραβίνου Ηλία Σαμπετάϊ
Χωρίς αμφιβολία ο συγγραφέας του βιβλίου της Εσθήρ – Μεγγιλάτ Εστέρ : מגלת אסתר γνώριζε καλά την Περσία και τους κατοίκους της. Η γνωριμία των Ιουδαίων με τους Πέρσες χρονολογείται από την περίοδο της Βαβυλωνιακής Εξορίας (586 π.κ.π.). Ανάμεσα στις περιοχές που εξορίστηκαν κάτοικοι από το Βόρειο Βασίλειο του Ισραήλ ήταν η Περσία και η Μηδία, μετέπειτα επαρχίες της αυτοκρατορίας του Κύρου.
Οι Ιουδαίοι υπό τον Κύρο αναθάρρησαν και με την διαμεσολάβηση τους, εκδόθηκε το 539 π.κ.π. το περίφημο διάταγμα που επέτρεπε στους Ιουδαίους να επιστρέψουν στη γεννέτειρά τους, και να οικοδομήσουν την Ιερουσαλήμ και τον Ναό. Ο Κύρος αναγνωρίσθηκε τότε από πολλούς Ιουδαίους ως ο αναμενόμενος «Μασίαχ του Θεού». Όλα άλλαξαν με την άνοδο στον θρόνο του Ξέρξη γιου του Δαρείου (485-465), ο οποίος σύμφωνα με πολλούς μελετητές, ταυτίζεται με τον Αχασβερώς στο βιβλίο της Εσθήρ.
Το χρονικό του Πουρίμ αρχίζει με το συμπόσιο του Αχασβερώς για να επιδείξει το μεγαλείο και τη δόξα του βασιλείου του. Οι εορτασμοί των 180 ημερών, που αντιστοιχούν με τους μήνες Νοέμβριο – Απρίλιο, περίοδο κατά την οποία οι Πέρσες βασιλείς έμεναν, όπως αναφέρει και ο Ξενοφών, στα Σούσα – την Βιβλική πόλη Σουσάν, την χειμερινή βασιλική κατοικία. Ακολούθησε νέο οκταήμερο συμπόσιο, με κεντρικό πρόσωπο τη Βασίλισσα Βαστή, η άρνηση της οποίας να συμμορφωθεί με τη θέληση του Αχασβερώς, οδήγησε στην εκθρόνισή της, και την ανάδειξη στο θρόνο της Εστέρ. Την ίδια περίοδο αναδείχθηκε ως νέος αντιβασιλέας ο Αμάν, ο οποίος θέλησε να αφανίσει όλους τους Ιουδαίους, με το επιχείρημα:
«Υπάρχει στο βασίλειό σου ένας λαός διασκορπισμένος ανάμεσα σ’ όλα τα άλλα έθνη, σ’ όλες τις επαρχίες. Τα έθιμά τους διαφέρουν απ’ αυτά των άλλων λαών κι επιπλέον δεν ακολουθούν τους νόμους σου. Δε θα πρέπει λοιπόν, βασιλιά, να τους ανεχθείς. Αν το εγκρίνεις, ας αποφασιστεί εγγράφως να εξολοθρευτεί αυτός ο λαός, κι εγώ θα καταβάλλω δέκα χιλιάδες ασημένια τάλαντα στο βασιλικό θησαυροφυλάκιο» (Εσθήρ, 3:8-9).
Η Έστερ με την παρότρυνση και την καθοδήγηση του Μορντεχάϊ, έσωσε τους Ιουδαίους από τα κακόβουλα σχέδια του Αμάν. Προκάλεσε την παρέμβαση του Βασιλιά υπέρ των Ιουδαίων και, τελικά, ανάτρεψε πλήρως το σχέδιο εξόντωσής τους. Οδήγησε στην καθιέρωση της γιορτής του Πουρίμ, η οποία στο Β΄ Μακκαβαίων καλείται «Ημέρα [Γιορτής] του Μαρδοχαίου», (15:36).
Το Πουρίμ είναι η πλέον ευφρόσυνη γιορτή και το μήνυμα που διδάσκει είναι πως, το κακό τελικά τιμωρείται, και η δικαιοσύνη και η ηθική υπερισχύουν. Ότι ακόμη κι αν οι Ιουδαίοι ζουν υπό δύσκολες συνθήκες, δεν πρέπει να χάνουν την ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον. Ο Ουράνιος Φύλακας προνοεί για την «ανατροπή» μισαλλόδοξων, καταχθόνιων σχεδίων και, τελικά, φέρει ανακούφιση και αγαλλίαση.
Ο Αμάν δεν ανεχόταν την παρουσία διαφορετικού πιστεύω· κάτι τέτοιο συνιστούσε γι’ αυτόν έγκλημα. Αντίθετα, το Βιβλικό μήνυμα είναι ότι η πολυχρωμία, ο πλουραλισμός παραδόσεων και πίστεων αποτελούν ευλογία, προσθέτουν ομορφιά, σαν το ουράνιο τόξο! Ότι οι κοινωνίες εμπλουτίζονται και ωφελούνται από διαφορετικές θρησκευτικές και πολιτισμικές παραδόσεις· και αντίθετα η επιβολή μιας μονολιθικής ιδεολογίας συνιστά πολιτιστικό έγκλημα κατά της ανθρωπότητας.
Πουρίμ Τοβ βεΣαμέαχ – Χαρούμενο και ευτυχισμένο Πουρίμ σε κάθε σπίτι! Αμέν.-